Monochroom

In het algemeen wordt met de term 'monochroom' bedoeld dat een foto zwart-wit is (of is gemaakt). Maar na wat googlen lijkt het iets meer dan dat te zijn. Deze mooie definitie kwam ik tegen.

Monochroom is de presentatie van een enkele kleur in verschillende nuances. Dat betekent dat een kleur wordt weergegeven in verschillende waarden en intensiteiten. De kleur blijft dezelfde, maar de elementen die verschillen zijn de helderheid, lichtheid, duisternis, of matheid van de kleur. De waarden en intensiteiten veranderen wanneer de hoofdkleur wordt gemengd met zwart, wit of grijs.

Het houdt dus niet op bij zwart en wit; alles dat als een enkele kleur in verschillende tinten wordt weergegeven kan monochroom genoemd worden. Je kunt dus concluderen dat 'alle zwart-wit wel monochroom is, maar niet alle monochroom is zwart-wit'. Sepia en cyanotype (vroeger: de zgn 'blueprints') zijn de meest bekende voorbeelden.

Zwart-wit en monochrome foto's worden vaak beschouwd als subtielere interpretatie maar minder realistisch dan de kleuren-versie. Op deze manier wordt meer emotie aan het onderwerp toegevoegd. Dit geldt uiteraard niet voor foto's waar kleur té bepalend is, bv bij vlaggen of regenbogen oid. Fotografen gebruiken deze manier ook omdat het een prima manier is om texturen en lijnenspel te benadrukken. Dus zou je ook kunnen zeggen dat deze techniek soms wordt gebruikt om een focus te (ver)leggen...

Ook Low-key en High-key foto's zij bekende voorbeelden waar je bijna nooit een resultaat in kleur tegenkomt, simpelweg omdat daar de kracht ook ligt.

De normale DSLR-camera's slaan (RAW) bestanden op met met kleur, ondanks dat je misschien je camera ingesteld hebt op mono. Er zijn camera's die zijn gespecialiseerd in bnw fotografie. Deze zien geen kleuren en schieten derhalve alleen bnw. Er zijn fotografen die zo gepassioneerd zijn in deze richting en een dergelijk stukje techniek kopen om zo alle invloed van kleuren uit te sluiten. De Leica M Monochrom schijnt op dit terrein een van 's werelds besten te zijn, wat je ook mag verwachten als je de prijs hebt gezien... Ik wilde maar even melden dat ze dus bestaan.

 

Waarom mono?

Wat zijn eigenlijk de redenen om kleuren 'buitenspel' te zetten? Zoals genoemd is een reden dat er emotie wordt gecreëerd. Maar hoe kan dat dan? Een aantal antwoorden op een rij:

 

High Contrast

Dan is er nog de monochrome high contrast foto. Deze bevat eigenlijk zeer weinig tot geen mid-tonen, dus zeg maar hoofdzakelijk de uitersten. Het duidelijkste voorbeeld is zwart en wit met evt alleen in de schaduwen wat grijstint. Ondanks dat het aantal (grijs)tinten onderling dus sterk kan afwijken, gelden zowel high- als greyscale wel als zwart-wit en hier dus ook monochroom.

 

Voor of na...

Over het algemeen wordt aangeraden om je foto's in RAW-formaat te schieten. Later kun je deze omzetten met Photoshop of Lightroom. Opslaan in RAW is de beste manier om goed te kunnen nabewerken, omdat de sensor alle (kleuren)data van de scene verzamelt. Dat geeft je een enorme keuze-vrijheid in bewerken.

Pas wel

 

Tips

Om sterke monochrome foto's te maken heb ik een aantal belangrijke tips opgezocht en op een rij gezet.

Bonus tip: Om je foto's een vintage-look te geven kun je een 'korrel' en vignet toevoegen in LR